“Er moet een einde komen aan publieke vernedering als bloedsport,” zegt Monica Lewinsky. “Ik was de eerste patiënt die leed aan verlies van persoonlijke reputatie, op wereldschaal, bijna ogenblikkelijk.” Vandaag is het soort online publieke vernedering dat zij moest ondergaan, een constante geworden — en soms is het dodelijk.
In een moedige talk helpt ze de kijker om zich te verplaatsen in het leven van slachtoffers van cyberpesten, houdt ze onze online cultuur van vernedering ongenadig tegen het licht en vraagt ze om verandering.
Enkele quotes uit de video
Ik werd bestempeld als del, slet, hoer, bimbo, en natuurlijk, ‘die vrouw’. Velen zagen mij, maar weinigen kenden mij. En dat snap ik: je vergat gemakkelijk dat ‘die vrouw’ ook dimensies had, een ziel had en ooit ongebroken was.
Ik was aan het telefoneren met mijn mama in september 2010. We hadden het over het nieuws in verband met een jonge student van Rutgers University, Tyler Clementi. De lieve, gevoelige en creatieve Tyler was in het geheim gefilmd door zijn kamergenoot terwijl hij intiem was met een andere man. Toen de online wereld daar lucht van kreeg, gaf dat een spervuur van ridiculisering en cyberpesterijen. Enkele dagen later sprong Tyler van de George Washington-brug, zijn dood tegemoet. Hij was 18. Mijn mama was buiten zichzelf door wat Tyler en zijn familie was overkomen. Ze voelde een diepe pijn die ik niet helemaal begreep, tot ik uiteindelijk besefte dat ze het jaar 1998 opnieuw beleefde, toen ze elke avond aan mijn bed zat, toen ze me deed douchen met de badkamerdeur open, toen mijn beide ouders vreesden dat ik dodelijk vernederd zou worden, letterlijk.
Er staat een erg persoonlijke prijs op openbare vernedering, en de groei van het internet heeft die de hoogte in gejaagd. Maar in deze cultuur van vernedering hangt er nog een ander soort prijskaartje aan publieke vernedering. Die prijs meet niet de kosten voor het slachtoffer, maar hij meet de winst van diegenen die zich aan hen tegoed doen. De invasie van anderen is een grondstof die efficiënt en zonder mededogen wordt ontgonnen, verpakt en met winst verkocht. Er is een markt ontstaan waarop publieke vernedering een grondstof is en schaamte een bedrijfstak. Hoe wordt het geld verdiend? Clicks. Hoe meer schaamte, hoe meer clicks. Hoe meer clicks, hoe meer reclamegeld. We zitten in een gevaarlijke cyclus. Hoe meer we op dit soort roddels klikken, hoe meer we afgestompt raken voor het menselijk leven dat erachter zit, en hoe meer afgestompt we raken, hoe meer we klikken. Al die tijd verdient iemand geld over de rug van het lijden van een ander. Bij elke klik maken we een keuze. Hoe meer we onze cultuur verzadigen met publieke vernedering, hoe meer het geaccepteerd wordt, hoe meer van dit gedrag we zullen zien.
Er moet een einde komen aan publieke vernedering als bloedsport. Het is tijd om in te grijpen, op het internet en in onze cultuur. De wijziging begint met iets simpels, maar het is niet makkelijk. We moeten terug naar de aloude waarden van mededogen en van empathie. Online hebben we een tekort aan mededogen, een empathiecrisis.
Onderzoekster Brené Brown zei, en ik citeer: “Schaamte overleeft empathie niet.” Schaamte overleeft empathie niet. Zelfs empathie van één persoon kan een verschil maken. De theorie van de invloed van de minderheid, bepleit door sociaal psycholoog Serge Moscovici, zegt dat zelfs bij kleine aantallen, mits de hele tijd standvastig, verandering kan plaatsvinden. In de online wereld kunnen we de invloed van de minderheid koesteren door ‘opstaanders’ te worden. Een opstaander kan, anders dan een apathische omstaander, positieve commentaar geven, of een pestsituatie aangeven. Neem van me aan, empathische commentaar helpt om negativiteit af te zwakken. We gaan de cultuur ook tegen door organisaties te steunen die zich met dit soort zaken bezighouden, zoals de Stichting Tyler Clementi in de VS. In het VK is er Anti-Bullying Pro en in Australië Project Rockit.
We hebben het vaak over ons recht op vrije meningsuiting, maar we moeten het vaker hebben over onze verantwoordelijkheid voor vrije meningsuiting. We willen allemaal gehoord worden, maar laten we het verschil erkennen tussen het woord nemen met een intentie en het woord nemen om aandacht te krijgen. We moeten online met mededogen communiceren, nieuws consumeren met mededogen en klikken met mededogen. Beeld je in dat andermans vette krantenkop over jou ging.
Iedereen die lijdt onder schaamte en publieke vernedering moet één ding weten: het valt te overleven. Ik weet dat het moeilijk is. Het is misschien niet pijnloos, snel of gemakkelijk, maar je kan aandringen op een ander einde voor je verhaal. Toon mededogen voor jezelf. We verdienen allemaal mededogen en een online en offline leven in een wereld met meer mededogen.
